Галацэн працягваецца. Навукоўцы адмовіліся абвясціць новую геалагічную эпоху антрапацэн

22 сакавiка 2024 у 1711109580
«Зеркало»

Міжнародны саюз геалагічных навук (МСГН) адмовіўся класіфікаваць уздзеянне чалавека на навакольнае асяроддзе як новую геалагічную эпоху - антрапацэн, піша Руская служба Бі-бі-сі.

Агаленне натуральных слаёў адкладаў ападкавых парод у швейцарскіх Альпах каля гары Філ-дэ-Касон (кантон Граўбюндэн). Фота: Caumasee, commons.wikimedia.org

Гэта азначае, што тэрмін «антрапацэн» не дададуць у школьныя і ўніверсітэцкія падручнікі і не будуць размяшчаць на наглядных дапаможніках, якія паказваюць асноўныя перыяды ў гісторыі Зямлі.

МСГН падтрымаў рашэнне аднаго са сваіх камітэтаў, згодна з якім абвяшчаць пачатак антрапацэну нельга. Аднак арганізацыя прызнала, што гэты тэрмін ужо шырока распаўсюджаны і мае вялікае значэнне.

«Хоць яго і адхілілі як апісанне новай геалагічнай эпохі, пра антрапацэн будуць гаварыць - і не толькі навукоўцы-геолагі і эколагі, але і сацыёлагі, палітыкі, эканамісты і грамадства ў цэлым, - сказана ў заяве Саюза. - Гэтае слова найважнейшае для апісання ўздзеяння чалавека на сістэму Зямлі».

Што такое антрапацэн?

Тэрмін «антрапацэн» паходзіць ад грэцкага слова «антрапас», то-бок чалавек.

У 2009 годзе была створаная спецыяльная Працоўная група па антрапацэне, у межах якой навукоўцы спрабавалі вызначыць, што мусіць значыць гэты тэрмін і наколькі апраўданае яго выкарыстанне ў якасці апісання сучаснай геалагічнай эпохі.

Удзельнікі групы прапанавалі лічыць пачаткам антрапацэну 1952 год, калі ў адкладах па ўсім свеце пачалі знаходзіць радыеактыўныя часціцы, што распаўсюдзіліся па зямлі пасля выпрабаванняў ядзернай зброі.

У 1950-я таксама пачалося так званае Вялікае паскарэнне - гэтым тэрмінам называюць рэзкі рост насельніцтва Зямлі і тэмпаў спажывання. Тады ж пачалі масава распаўсюджвацца створаныя чалавекам матэрыялы, такія як алюміній, бетон і пластык.

Рабочая група нават ідэнтыфікавала месца, дзе пераход Зямлі да новага геалагічнага перыяду відаць лепш за ўсё: гаворка пра хімічны састаў і часціцы глею ў возеры Кроўфард, размешчаным у канадскай правінцыі Антарыа.

Але з ідэяй пераходу да новай геалагічнай эпохі не пагадзіўся адзін з камітэтаў Міжнароднага саюза геалагічных навук, і цяпер яго рашэнне зацвердзіла арганізацыя ў цэлым.